Hoewel het vanaf Gallipoli’s kade over zee turen beslist geen straf is, ben je aan je zelf verplicht uitvoerig de tijd te nemen voor de ontdekking van Gallipoli.

Diep in de ‘hak’ van de laars ligt de havenstad Gallipoli als een excellent verdedigbaar fort in de Ionische zee. Alhoewel vooruitgeschoven in het azuurblauwe zeewater ligt de vissersplaats toch goed weggestopt voor diegenen die Italië in z’n algemeenheid of zelfs specifiek Puglia willen bezoeken. Zelfs vanuit Bari of Brindisi is het nog een behoorlijk stuk over de Superstrada van Puglia afzakken voordat je hier op de westpunt van de Salento bent. De lange weg ernaartoe is Gallipoli dubbel en dwars waard, want in tegenstelling tot de hotspots aan de oostkust van Puglia, zijn het in Gallipoli vooral Italianen die er vakantie vieren. Naast mooie stranden en geweldige restaurants heeft de stad ook veel cultureels voor haar bezoekers in petto. Net zoals zoveel plaatsen aan de Ionische kust heeft Gallipoli een Grieks verleden. Door de ligging aan het begin van de bocht tussen ‘hak’ en ‘teen’ bevindt deze parel van Puglia zich zo ongeveer tegenover het Calabrese en eveneens oorspronkelijk Griekse Crotone. Al is de Ionische zee hier wel zo breed dat je ’s avonds de lichtjes langs de kustlijn aan de overkant net voorbij Basilicata langzaam ziet uitdoven. Hoewel het vanaf Gallipoli’s kade over zee turen beslist geen straf is, ben je echter aan jezelf verplicht uitvoerig de tijd te nemen voor de ontdekking van Gallipoli. Een verwenstad vol historische verhalen aan één van de heerlijkste kusten van Italië.

Vis vanaf de kade

Gallipoli, de Italianen spreken de naam overigens uit als Gáálíépòlie met het accent op de eerste ie-klank, is één van de pareltjes van Puglia en die schoonheid vind je terug in de oorspronkelijk Griekse naam van de stad: Kalepolis. Kalepolis betekent ‘mooie stad’ en is door de vele eeuwen heen langzaam verbastert tot de huidige naam Gallipoli Het centro storico ligt op een klein en met fortachtige muren opgehoogd schiereiland dat vanaf de kustlijn verder de Ionische Zee in schuift. De hoge stadskades voorkomen dat de oude stad natte voeten krijgt in de meer onstuimige winterperiode, in de zomer vormen ze een dankbare plek voor de dagelijkse passeggiata. Dan kabbelt het kraakheldere water van de Ionische zee ook keurig onder de kades en varen kleurrijke vissersboten dagelijks uit om de restaurants in de stad van verse vis en zeevruchten te voorzien. Bedenk daarbij dat de Italiaanse keuken goed is, maar die van de Salento nog weer een stukje extra verfijnd is. Uit eten gaan in Gallipoli is daarom een feest. Naast de visserij, de vis wordt dagelijks vaak op de kades verhandelt, is het toerisme een andere belangrijke inkomstenbron van deze Città Pugliese. Veel Italianen trekken ’s zomers naar de kust tussen Taranto en Santa Maria di Leuca en de stad Gallipoli ligt precies in het midden van deze vaak ongerepte stranden. De westkust van de Salento ligt daarbij bezaaid met mooie vakantiehuizen en als je van kamperen houdt boek dan een paar weken La Vecchia Torre (www.lavecchiatorregallipoli.com), net ten noorden van de stad en direct aan een eigen strand waar vanaf je uitkijkt op de citadel van Gallipoli. Ook de plek waar je dagelijks geniet van de mooiste zonsondergangen van de Ionische zee.

Charmerijke binnenstad

De Griekse wortels zitten nog altijd stevig verankerd in het dagelijks leven. Zoals wel vaker in Puglia waan je je hier soms meer in Griekenland dan in Italië. Niet alleen in de historie maar ook in de taal, bij de monumenten en ook in de keuken zie je nog altijd Griekse invloeden. Met de wit gepleisterde huizen met hun platte daken heeft de stad ook een geheel eigen karakter en eigenlijk is alleen de (enige) flat die deze vakantieplaats rijk een ontsiering van de authenticiteit. Ongelofelijk dat er ooit een bestuurder is geweest die voor dit gebouw net buiten het centro storico heeft getekend. Het doet uiteindelijk allemaal weinig af aan de charme van de binnenstad. Naast pittoreske steegjes en een gezellige hoofdstaat met mooie palazzi telt Gallipoli daarbij ook enkele kerken die cultuurhistorisch van belang zijn. De belangrijkste daarvan zijn de Duomo en de Chiesa di Santa Maria della Purità. Met name aan die eerste zijn een paar interessante legendes verbonden. De dom dateert uit de 17e eeuw en staat ook wel bekend als de Cattedrale di Sant’Agata. Het barokke gebouw, neem vooral de tijd om de rijkelijk gedetailleerde facade te bekijken, is gewijd aan Agatha van Sicilië, een van de patroonheiligen van de stad. Precies 75 jaar geleden werd de kathedraal door Paus Pius XII overigens tot basiliek verheven. Een ‘upgrade’ die niet geheel uit de lucht kwam vallen, want Bisschop Nicola Margotta van Gallipoli had stevig gelobbyd voor dit pauselijke stempel op zijn kerk.

Eerste bezoeker

Het katholicisme zit nog altijd diep geborgd in de tradities en rituelen van deze bisschopsstad en het bisdom zelf gaat terug tot de 6^e eeuw. Het Christendom in Gallipoli is naar men zegt ooit gesticht door de apostel Petrus. Volgens de overlevering kwam hij net ten zuiden van Gallipoli, bij Santa Maria di Leuca de meest zuidelijke punt van de hak, in zijn sloep vanuit Palestina aan wal. Onderweg naar Rome heeft hij vervolgens overal christengemeenten gesticht en Gallipoli was er daar één van. Zo was Petrus niet alleen één van de eerste buitenlandse bezoekers van de stad, maar bracht hij de stad ook de rijke en met rituelen doorspekte katholieke traditie. Deze gaat maar liefst terug tot aan het begin van onze jaartelling. De apostel trok na zijn missiebezoek aan deze ‘mooie stad’ overigens snel weer door naar het veel belangrijkere Rome, maar de rol van clerus was door zijn korte stop blijvend verankerd in de lokale cultuur. Centraal daarin staat de fraaie kathedraal, met haar voortdurend nerveus klingelende klokken op het kerkdak. Binnen in het barokke gebouw is van alles te zien. In het linker zijaltaar van het rijk gedecoreerde interieur bevindt zich bijvoorbeeld het relikwie van Agatha van Sicilië en aan het rechteraltaar tref je nog altijd de resten van een andere heilige martelaar, San Sebastiano, aan. Tevens beschikt deze Cattedrale di Sant’Agata over een lijkwade. Eén die veel minder bekend is dan de wade van Turijn, maar volgens de Gallipolitani wel degelijk vergelijkbaar is met de wereldberoemde relikwie van Turijn.

Reputatie der Gallipolitani

Het katholieke stempel op de stad komt ook tot uitdrukking bij de talrijke processies die Gallipoli rijk is. Zo is er aan de vooravond van het feest van Sint Agatha, elk jaar op 5 februari, een processie ter ere van de plaatselijke beschermheilige. Na de mis in de kathedraal trekt deze tocht door de oude stad van Gallipoli. Ook de Heilige Week voor Pasen wordt traditioneel met veel rituelen gevierd in de vissersstad. Indrukwekkende taferelen trekken dan aan de bezoekers voorbij en als je in de gelegenheid bent moet je in deze periode eigenlijk een keer afreizen naar Gallipoli. Voor wie eerder in het seizoen niet in de gelegenheid is om de religieuze feesten van Gallipoli mee te maken is de processie van Santa Cristina in de zomerperiode, op 24 juli, een goed alternatief. Onder een zee van lichtjes trekt de avond voor het feest van de Heilige Christina, de beschermvrouwe van de armen, de optocht door de straten van het centro storico. Op de feestdag zelf luisteren muziekuitvoeringen in het Teatro Italia en allerlei andere evenementen de sfeer in de citadel op. Vanaf één uur ’s middags verdwijnt de binnenstad vervolgens onder rook van vuurwerk en kanonschoten en daarna start de Cuccagna a Mare, een spel waarbij inwoners, zonder uitzondering natuurlijk de stoere jongemannen van de stad, vanaf de kade over een ingevette balk boven zee moeten rennen om de vlag die op het eindpunt staat te bemachtigen. Wie als eerste de vlag op de punt van deze balk te pakken heeft wint de Cuccagna en vergroot daarmee zijn eigen reputatie onder de Gallipolitani. Zoals je in de uitzending van Salento TV van 2020 kunt zien is het winnen van deze wedstrijd overigens een lastig klusje (https://youtu.be/3W8vTaWbTc8).

Waar Italië ophoudt

Een bezoek aan Gallipoli breng je vooral vanwege de mooie combinatie van belevenissen die je op deze westpunt van de Salento kunt maken. De oude en idyllische binnenstad met zijn mediterrane karakter en de onovertroffen keuken die in dit zuidelijke deel van Italië misschien nog wel beter is dan in de rest van het land, zijn goede redenen hier een paar weken vakantie te vieren. Vooral als je van vis en frutti di mare houdt zit je in Gallipoli helemaal goed. Daarbij liggen er in dit gebied paradijselijke stranden, zowel naar het zuiden als naar het noorden toe. Het stadscentrum met leuke barretjes en winkels is daarbij goed ingericht op toeristen, zonder dat het vakantiegebeuren daarmee echt een massaliteit wordt. Elke dag brengen de vissers hun verse vis aan wal in de haven van Gallipoli en in de zomer kun je er op tal van plaatsen tot diep in de nacht eten. Doe dat vooral in het oude centrum, want daar is de vibe op zomeravonden echt heerlijk. Dineren begint in Gallipoli steevast pas na negenen ’s avonds, eerder is het veelal te warm. Uit eten kan vaak op straat in een van de steegjes of als je geluk hebt in een tuin achter één van de palazzo’s. De dag na dat avondje tafelen kun je vervolgens besteden aan een bezoek aan de barokstad Lecce, niet geheel onterecht ook wel het Florence van het zuiden genoemd. Lecce ligt dichtbij Gallipoli, slechts zo’n twintig kilometer verderop. Waar de kathedraal van Gallipoli al fraaie barokkunst tentoonspreidt, kunnen kunstliefhebbers zich in Lecce helemaal laten onderdompelen in de barokke bouwkunst. Maar niet alleen Lecce is een leuke bestemming in de buurt, het alternatief in zuidelijke richting is ook de moeite waard. Langs de zuidwestkust van de Salento is het fraai toeren en kom je uiteindelijk terecht op de zuidpunt van de Italiaanse hak in Santa Maria di Leuca. Hier houdt Italië op en zie je bij dit vissersdorp met fraaie vuurtoren de blauwe stromen van de Adriatische en Ionische zee met elkaar mengen. Twintig kilometer ten zuidoosten van Gallipoli tuur je zo letterlijk op de laatste meter van het Italiaanse vasteland over de zee. Het leuke is dat de kust hier met mini-baaien en verborgen strandjes weer net anders is dan ten noorden van Gallipoli waar je juist weer bijna tropisch aandoende zandstranden tegenkomt. Gallipoli is daarmee niet alleen zelf een ontdekking waard, maar ook een heerlijke uitvalsbasis naar nog veel meer ander moois.

Content Source

Mediamondo

Preview Mediamondo content